'Een lokale gids vertelt je verhalen die je online nooit vindt.'
Je wil de wereld zien, maar niet laten afzien? Check! Het team onderzoekers van Innovatief toerisme aan het Expertisecentrum Duurzaam Ondernemen en Digitale Innovatie van Thomas More bewijst dat het kan met een heleboel waardevolle reishacks. Inpakken die tips en … wegwezen!
“Je bent eigenlijk rijker zonder auto.” Onderzoeker Marco Scholtz weet waarover hij spreekt. Hij ruilde autoland Zuid-Afrika in voor België en ontdekte: je komt verder zonder wagen. “België is perfect om duurzaam te reizen. Mensen klagen graag over het openbaar vervoer, maar eigenlijk geraak je overal.” Marco is een van de experts van het team Innovatief toerisme die onderzoekt hoe we slimmer de wereld kunnen verkennen. Hun focus: onderzoeksprojecten die goed zijn voor mens en planeet. Want wie bewust reist, maakt - naast kilometers - ook het verschil!
Local is het nieuwe exotisch
Corona heeft onze reisgewoonten flink door elkaar geschud. “Het heeft ons bewust gemaakt van wat er hier allemaal te ontdekken valt”, vertelt erfgoedexperte Kaat De Ridder. “In plaats van internationale citytrips, doen wij 'micro-avontuurtjes'. Er zijn zoveel onontgonnen verhalen. En die liggen letterlijk om de hoek.” Ook postcorona blijft de Belg het nog steeds dichtbij huis zoeken. Uit onderzoek blijkt dat één vijfde nog steeds binnen België blijft. Al zijn er andere, hardere cijfers. Wist je dat een retourvlucht Brussel - New York evenveel CO₂ uitstoot als 2539 wasmachinebeurten? Dat is 18% van wat een Belgisch gezin jaarlijks verbruikt. “Hoe meer ik me erin verdiepte, hoe meer confronterend het werd”, zegt onderzoeker Vicky Steylaerts. “Eigenlijk is het vliegtuig nemen per definitie niet duurzaam.”
10 concrete travel tricks
- Kies voor traag reizen: boek die trein naar het zuiden van Frankrijk. SNCF heeft goedkope OUIGO-treinen. Ook naar Parijs trein je hiermee goedkoop. Het duurt langer, maar je ziet het landschap veranderen en komt echt los van thuis. Neem je een nachttrein, bijvoorbeeld naar Wenen of Berlijn, dan win je tijd én het is een beleving op zich.
- Ontdek Vlaanderen Vakantieland: spaar je centen én die jetlag uit. Onze onderzoekers tippen:
Kortrijk: geen Gent of Brugge, maar minstens zo charmant. Combineer het met een trip naar de Westhoek voor een perfecte mix van stad en streek.
Chocolate Nation in Antwerpen: snuif letterlijk de geur van Belgische chocolade op. Mét proeverij natuurlijk!
Zoutleeuw: met middeleeuwse charme én het grootste natuurlijke meer van Vlaanderen.
Het Scheldegebied: nu, maar zeker ook binnenkort een must-visit. De regio is een UNESCO Global Geopark en het onderzoeksteam werkt aan een project om de verhalen van het gebied - van historische scheepvaart tot klimaatverandering - tot leven te brengen. Benieuwd? Check (Be)Leefbare Schelde.
Liberation Garden: een gloednieuw museum in de oude garnizoensstad Leopoldsburg.
Street Art wandeling in Mechelen: Instagram-waardig én authentiek.
De ErfgoedApp of de FAAM app: verrijk zo je museumbezoek, wandeling of fietstocht met beeld, audio, augmented reality en spelopties. - Boek lokale accommodaties: Couchsurfing is terug van weggeweest. “Het is een echte community”, vertelt Marco. “Je logeert bij locals, eet waar zij eten, en als zij jouw land bezoeken, doe je hetzelfde voor hen.” Net zoals Kaat niet echt een ochtendmens en liever niet aan de ontbijttafel keuvelen met vreemden? Er zijn genoeg kleinschalige en groene hotels waar je je eigen ding kunt doen én toch de lokale economie steunt.
- Reis buiten het hoogseizoen: niet op 22 juli, want da’s de absolute piek voor Belgische toeristen. Door in andere periodes te reizen, vermijd je massatoerisme en is het vaak goedkoper.
- Mix digitaal en analoog: verrijk je reis met handige apps en AR-technologie, maar creëer ook momenten zonder scherm om alle indrukken echt te kunnen absorberen.
- Ga voor immersieve ervaringen: zoek het contact met locals, proef de keuken, leer over hun tradities.
- Kies duurzame transportopties: als vliegen niet anders kan, boek dan directe vluchten (tussenstops zorgen voor extra uitstoot), reis licht en ga voor economy class.
- Steun lokale gemeenschappen: koop souvenirs van lokale ambachtslui in plaats van made-in-China prullaria. Zo ondersteun je de lokale economie.
- Neem een lokale gids: menselijk contact verrijkt je reis. Zoek via platforms als 'Travel like a Local' of stadsgidsenorganisaties naar authentieke tours door locals. “In Mechelen bijvoorbeeld heb je ‘Mechelen Binnenstebuiten’”, verklapt Vicky.
- Blijf langer op één plek: In plaats van vijf steden in een week, verdiep je in één bestemming. Het is duurzamer én je beleeft de plek intenser.
Je gsm: reisbuddy of stoorzender?
Onderzoeker Gijs Van Essche zoomt nog in op tip 5. “De nieuwe generatie reist met hun telefoon bijna permanent in de hand. Ik ben ook zo. Maar dat hoeft geen probleem te zijn. Bij de Eiffeltoren vond ik bijvoorbeeld QR-codes die me meenamen in het verhaal van Gustave Eiffel zelf.” Marco gaat zelfs een stap verder en ziet AI als echte reisbuddy: “Je kan ChatGPT zelfs gebruiken als persoonlijke reisplanner”, tipt Marco. “Ik vertel wat mijn interesses zijn en waar ik naartoe wil. Het helpt je een duurzame reis samen te stellen.” Al kan technologie nooit de menselijke touch vervangen. “Een lokale gids vertelt je verhalen die je online nooit vindt”, vult het team aan. “Net die persoonlijke connectie maakt je reis onvergetelijk.” Laat je liever je reis plannen door een organisatie? Dan zijn er bijvoorbeeld Avila Reizen en Joker die zich inzetten voor verantwoord toerisme ...’
Kleine voetafdruk, grote avonturen
Vergeet dus wat je denkt te weten over duurzaam reizen. Het is geen saaie bedoening van alleen maar wandelen en stinkende hostels. Integendeel! Het draait om die onverwachte momentjes: een koffie drinken in dat kleine familiecafé, een geheime tip krijgen van een lokale marktverkoper of die verborgen plek ontdekken waar geen toeristenfolder over rept. Dichtbij of ver weg. Kaat vat het mooi samen: “Je bent geen toerist, maar een bezoeker. Ruik wat er te ruiken valt. Kijk naar wat er is. En niet alleen door je scherm.” Dus duurzaam de wereld ontdekken in 2025? Het draait niet om wat je moet laten, maar om alles wat je ervoor terugkrijgt. Over onontgonnen verhalen, over persoonlijke connecties, over micro-avontuurtjes. Met of zonder auto.
