'Ik heb een veel groter hart gekregen voor de jongeren'

Al ruim vijftien jaar geeft Els Putzeys les in de eerste vier jaren van het secundair onderwijs. Na haar bachelordiploma behaalde ze ook een Master in de Onderwijswetenschappen. 'Dat was genoeg', vond ze. Tot ze kennismaakte met de Banaba Zorg en Remediërend Leren: 'Ik leerde verder te kijken dan enkel naar het uiterlijk waarneembare gedrag van de jongeren.'

Wat was de aanleiding om deze banaba te gaan volgen?

Na het behalen van mijn masterdiploma had ik eigenlijk genoeg van studeren. En toch was ik aan het rondsurfen. Zoekend: wat zou ik nog kunnen doen? Je moet weten dat mijn jongste dochter leerstoornissen heeft,  o.a. dyslexie en dyscalculie. En ondanks alle hulp raakte zij in de lagere school gedemotiveerd omdat ze maar weinig succes ervaarde. Ik zag dat gebeuren en hoewel ik leerkracht ben, wist ik niet hoe ik haar kon helpen. Dus toen ik op de website het programma van de banaba 'Zorg en Remediërend Leren' zag, ben ik er gewoon aan begonnen. Toen op mijn school de functie van leerlingbegeleider vrij kwam, heb daarvoor gesolliciteerd waardoor ik al tijdens mijn opleiding in die job kon werken.

Heeft de opleiding je gebracht wat je ervan verwachtte?

Absoluut. Dit  is een van de meest interessante, praktische en nuttige opleidingen die ik al gevolgd heb. Je verwerft zoveel meer inzicht in handelingsgericht werken, in leerstoornissen en gedragsproblemen. En je leert hoe daarmee om te gaan, je leert luisteren en gesprekken voeren met jongeren, oplossingsgericht denken en handelingsgericht kan coachen... Je leert ook dat jongeren zelf oplossingen kunnen en mogen aandragen. Dat is een moeilijke voor mij, want ik weet het altijd het beste. (lacht) Persoonlijk vond ik het opleidingsdeel rond leerstoornissen heel interessant, maar dat is puur omdat ik daardoor mijn dochter beter heb leren begrijpen.

Waar zit 'm voor jou de meerwaarde van deze opleiding?

Dat je leert om een mindshift te maken en te kijken wat er achter dat gedrag van jongeren schuilgaat. Door andere vragen te stellen, bijvoorbeeld. Niet 'wat is het probleem?', maar 'wat heb jij nodig op dit moment, om in deze context te functioneren?'  Vertrekken vanuit de noden van de jongere, dat is ongelooflijk belangrijk. En het is iets wat leerkrachten nog te weinig doen. Ik begrijp dat ook wel: ze zijn bezig met hun leerplannen en de leerdoelen die ze moeten bereiken. Ze zien jongeren ook vooral bezig in de klasgroep en ze benaderen ze veel minder als individu.

Wat betekent zo'n mindshift concreet? Kan je een voorbeeld van geven?

Bijvoorbeeld een hoogsensitieve jongere die aangeeft dat zij zich in de klas niet goed kan concentreren omdat de geluiden haar afleiden en dat bezorgt haar stress en angst. Zij vroeg zelf 'mag ik oortjes gebruiken, dat zou mij  helpen'. Dan komt er een hele procedure op gang en de directie vond dat dit niet kon: waarom zij wel en de anderen niet? Maar dat is net de hele filosofie: de een heeft een bril nodig, de ander krukken en nog een ander oortjes. Toen mocht ze een grote rode hoofdtelefoon gebruiken. Maar dat valt zo ongelooflijk op en dat willen jongeren juist niet. Ze willen 'gewoon' zijn, ook die met speciale noden. Dus waarom niet in elke klas enkele hoofdtelefoons? Wie wil kan er eentje opzetten om zich bijvoorbeeld te concentreren op een taak of toets. Dat bedoel ik met een mindshift: de dingen even met een totaal andere bril bekijken.

Wat is voor jou de grootste uitdaging van deze job?

Een van de moeilijkste dingen is een evenwicht vinden tussen de socio-emotionele begeleiding en het sanctioneren. Beide worden van jou als leerlingbegeleider verwacht, je draagt dus een dubbel petje. Ik heb niets tegen orde en tucht, en een straf is soms nodig. Alleen vind ik dat er soms te snel wordt geroepen: "Straf maar! Smijt hem of haar buiten!" Maar als je alleen het gedrag van de jongere sanctioneert, lost dat weinig op. Dan ervaar ik wel eens weerstand bij de collega's. Logisch, want ik ben degene die voor die leerlingen opkomt. Ik denk dat ik een veel groter hart heb gekregen voor de jongeren.

Zou je de banaba aanraden aan anderen?

Ik zou het iedere leerkracht aanraden. Ja, echt. Het is zo waardevol. Het gaat over leerzorg bieden en  over differentiëren. In mijn lessen wiskunde doe ik het nu anders. Morgen toets? Je mag van mij allemaal je formules gebruiken, maar je moet wel zelf een formulekaart maken. En soms zeg ik: dat is theorie, dat moet je kennen. Daarmee leg je de lat niet lager, maar je evalueert anders en je gaat in op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Ik heb ook geleerd hoe essentieel het is om verbinding met jongeren te hebben. Want als je dat niet hebt, als je ze niet begrijpt, dan loopt het fout. Het is belangrijk dat je op zijn minst weet wiens ouders gescheiden zijn of wie er voetbal speelt. Leerkrachten beseffen te weinig dat ze er echt toe doen en dat alles begint bij respect en interesse voor de jongeren.

Geïnspireerd? Ook leraar worden? Ontdek onze opleidingen.