Twee experten van Thomas More geven jonge alumni 'Eerste Hulp bij Financieel Welzijn'.
'Face je centen. Praat erover. Maak fouten. Dat is je grootste verdienste.'
Loononderhandelingen. Ziekenfonds regelen. Belastingsbrief invullen. Elektriciteit betalen. Het leven op eigen benen is zwaar. Jouw hoofd bonkt van de geldzorgen terwijl jouw hart klopt ‘eindelijk’! Want wat te doen met je centen als je net bent afgestudeerd? Nele Peeters en Pascal Paepen van Thomas More geven EHBFW, Eerste Hulp Bij Financieel Welzijn.
“Iemand zei ooit: als je arm bent, moet je boekhouder worden”, verklapt Nele Peeters, onderzoeker bij Expertisecentrum Budget en Financieel Welzijn. “Dat klopt ook. Als je weinig inkomen hebt, moet je goed opletten.” Jonge alumni dus ook. Niet dat er enkel pasta pesto op je bord moet komen. Of outletsneakers aan je voeten. Financieel expert Pascal Paepen: “Ik zie jongeren veel geld uitgeven aan merkkleren. Maar dat was in mijn tijd ook zo. Denk aan de Milletjassen met bijpassende Docksides. Als je jong bent, ontwikkel je jouw identiteit. Je wil erbij horen. Dat is normaal. Al moet je weten dat vriendschap nooit te koop is.”
Normale plezieruitgaven dus. Maar daarbij komen de nieuwe kosten die horen bij ‘het grote mensen-leven’. Om die in kaart te brengen, raadt Nele pas afgestudeerden aan een budgetplan op te stellen. “Lijst je vaste kosten op: je huurprijs, verkeersbelasting, gas, elektriciteit. Maar ook de jaarlijkse cadeautjes voor je nichtjes, je treinabonnement en je tandartsbezoek. Dan kan je berekenen: hoeveel wil ik aan festivals uitgeven? Of aan die nieuwe computer? Een super leerrijk inzicht. En de manier om bewuste keuzes te maken. De voorspelbaarheid ervan geeft zelfs rust.” Peeters zelf werkt in Excel. Voor wie liever online gaat, bestaan er apps zoals Wakosta, Money Lover, You Need A Budget (YNAB) of je bankapp. Ideaal voor die budgettaire check. Ook het Expertisecentrum heeft een budgetcalculator.
Eigen boontjes
Last minute een betaling doen en à la minute je bankrekening checken? De digitale switch is een feit. Ook bij geldzaken. Peeters: “Voor veel mensen is dat zeker een meerwaarde. Maar we zien ook dat de fysieke bank hun dienstverlening afbouwt. Dat kan lastig zijn. Zelfs voor jongeren. Sommige aanvraagprocedures zijn ingewikkeld en vaak enkel digitaal toegankelijk. Mensen denken dan snel: ik begin er niet aan.” Ook Pascal Paepen bevestigt de complexiteit van de fiscaliteit. “Ook al willen we vereenvoudigen, het wordt alleen maar erger. De belastingaangifte wordt langer. Daarbij komt dat veel mensen niet weten welke voordelen er bestaan: roerende voorheffing krijg je terug als je dat aangeeft. Je hebt de jobbonus. Allemaal zelf aan te vragen. De verantwoordelijkheid ligt bij het individu. Ook als je fouten maakt. En dat is jammer.”
#loudbudgeting
Oorzaak zou te zoeken zijn bij een ingebakken mentaliteit. “Belgen zijn spaarders. Belgen denken ook dat de overheid alles zal blijven regelen: het onderwijs, pensioen,… Er wordt ook niet over centen gesproken”, vertelt Paepen. “In Amerika en Engeland daarentegen hebben ze een jarenlange traditie van financiële opvoeding. Bij ons zijn geldzaken taboe.” Tegelijkertijd is er nu een bijzondere trend op TikTok: onder de hashtag #loudbudgeting vertellen jongeren openlijk over hun uitgaven. Een diner OF een aperitief, maar niet beide. Een staycation en dus geen Ibizatrip. De TikTokkers willen bewust goedkoper leven. Cheap als chic dus. Nele: “Zulke trends helpen het taboe te doorbreken. Ja, jongeren hebben nood aan rolmodellen. Ouders, leerkrachten of online. Geen gewichtige gesprekken aan de keukentafel, gewoon je vragen over geld durven stellen. Of zelf op onderzoek gaan.”
Hangmatbeleggen
Yes. En dan maak je promotie. Of je krijgt een dertiende maand. Je spaarpot rinkelt. Naar de beurs? Beleggingsspecialist Pascal Paepen: “Zorg eerst dat je reserve opbouwt. En dan kan je zeker gaan beleggen. Tegenwoordig is dat heel democratisch, ook dankzij die digitalisering. Het is noch gevaarlijk, noch moeilijk, noch alleen voor rijken. Met 10 euro kan je al wat. Ze inzetten op trackers (ETF’s) bijvoorbeeld.” Trackers zijn fondsen die jouw geld beleggen in bedrijven. Ze volgen automatisch de prestaties van de beursindex. Stijgt de index met 1%, dan volgt de tracker met die stijging van 1%. Een gespreide investering dus. En je hebt geen makelaar nodig die beursrapporten analyseert. “Ik merk dat jongeren steeds vaker hun spaarcenten toevertrouwen aan de beurs. Dat is prachtig. Ze beseffen ook dat geld op hun spaarrekening steeds minder waard wordt”, voegt Paepen toe. Pensioensparen of beleggen? “Dan raad ik de tracker aan. Dat is een pak goedkoper. Op de website van Wikifin vind je trouwens waardevol advies. Nog een leestip: De hangmatbelegger van Brondsema en Nijsmans. Hun idee: zet in het begin van de maand (na de storting van je loon) spaargeld opzij of investeer. Zo kan je jouw andere uitgaven afstemmen op het budget dat je dan nog over hebt.”
In balans
Pascal Paepen is trots op de jonge alumni. Hij merkt dat ze bezig zijn met hun financiële toekomst. “De populariteit van de trackers, de bitcoin, de FIRE-beweging,… Dat vertelt veel. Geen idee wat hen triggert. Willen ze zo snel mogelijk rijk worden? Ik weet het niet.” Maar hij geeft hen nog graag één laatste EHBFW: “Let op voor influencers die je beloven snel rijk te worden. Je kan zelf bouwen aan de weg richting financiële zelfredzaamheid. En mocht je opnieuw op die schoolbanken willen kruipen, kies dan voor Financiën en Verzekeringen, het zijn knelpuntberoepen.” Ook Nele Peeters sluit af met gouden raad: “Face je centen. Praat erover. Maak fouten. Dat is je grootste verdienste.” Dag laatste grote taboe. Welkom financieel welzijn!